Op 13
maart 2016 zond de televisiezender Radio-televizija Vojvodine (RTV) de eerste
van twaalf afleveringen uit van de verfilming van ‘Vere i Zavere’, naar de
roman van Aleksandar Tišma, in het Nederlands vertaald als ‘Argwaan en
vertrouwen’. De afleveringen (niet ondertiteld) zijn te zien via internet.
Hieronder staan de links naar de afleveringen die tot nu toe beschikbaar zijn:
Mijn Novi Sad – Dobro Došli!
literatuur, kunst, muziek, taal, geschiedenis, actualiteiten
28 maart 2016
Argwaan en vertrouwen
Op 13 maart 2016 zond de televisiezender Radio-televizija Vojvodine (RTV) de eerste van twaalf afleveringen
uit van de verfilming van ‘Vere i Zavere’, een roman van Aleksandar Tišma. Voor
mij aanleiding om het boek nogmaals te lezen, in de Nederlandse vertaling van
Tom Eekman uit 1993 met de titel: ‘Argwaan en vertrouwen’.
Het is
een groots opgezet verhaal, aangrijpend en indrukwekkend, over twee generaties uit
drie families, zich afspelend, zoals veel van het werk van Tišma, voor, tijdens
en na de Tweede Wereldoorlog in Midden-Europa, voor een belangrijk deel in en
om Novi Sad.
De
hoofdpersonen zijn van de tweede generatie: Sergije Rudić, zijn proletarische Joodse
vriend Eugen Patak (voorheen Polak) en zijn latere vriendin Inge Schulteiss,
geboren Lebensheim. Familiebetrekkingen, sociale verhoudingen, Jood-zijn en nationaliteit
spelen, tegen de achtergrond van de politieke situatie, een belangrijke rol in
dit verhaal. De relaties binnen en tussen de families Lebensheim en Schulteiss zijn
op het eerste gezicht lastig te doorgronden waardoor ik gedwongen was, zelfs nu
ik het verhaal voor de tweede keer las, een overzicht te maken; wie is wie en in
welke betrekking staan de opgevoerde personages tot elkaar.
De
verhaallijn is rijkgeschakeerd. Aan de basis ligt de naoorlogse claim van Joden
op hun voormalig bezit, in dit geval het huis in Novi Sad waarin de ouders van
Sergije wonen. Tegen deze achtergrond verhaalt Tišma over het tragische verzet van
Sergije en zijn vrienden tegen de Duitse bezettingsmacht, over de vlucht van de
Duits-Oostenrijkse familie Schulteiss uit Novi Sad waarbij ze worden ingehaald door
het niets ontziende Russische ‘bevrijdingsleger’, over Sergije’s tijd als assistent-attaché
op de ambassade in Warschau, over zijn mislukte huwelijk met de Belgradose Ljiljana
en over zijn hartstochtelijke buitenechtelijke liefdesrelatie met Inge Schulteiss.
Een belangrijke rode lijn door het gehele boek is de gecompliceerde relatie tussen
de vrienden Sergije en Eugen. Een ongelijke vriendschap waarbij Sergije een aanmatigende
houding tegenover Eugen aanneemt, met noodlottige afloop.
27 maart 2016
Televisiedocumentaire over Aleksandar Tišma
Aleksandar Tišma is één van mijn favoriete auteurs.
Over hem en zijn werk schreef ik al eerder op deze site.
Op 6 maart jongstleden zond de Servische televisiezender
RTV Vojvodina een documentaire over hem uit: “Književni portret Aleksandra
Tišme”. Deze documentaire kan nog steeds gezien worden via internet: http://media.rtv.rs/sr_ci/specijali/18300
Helaas voor hen die geen Servisch spreken; de
documentaire is niet ondertiteld.
2 januari 2015
Reading competition for Serbian children in diaspora
Reading competition in Serbian language Čitalići
2015 category Čitalići Slovca for children studying Serbian
abroad is coordinated by www.slovce.com and is open until March 1, 2015.
The propositions are given in Serbian in Slovce blog ’Smotra
čitalaštva Čitalići 2015 i decu u dijaspori’.
29 december 2014
Friends' Club of the Gallery of Matica srpska
The Gallery
of Matica srpska founded the Friends' Club in 2006 in order to
improve its work in accordance with the trends in museum practice in the World.
It is intended that the activities of the Club develop the co-operation between
the Gallery of Matica srpska and individuals or economic corporations
ready to help the preservation and presentation of the national cultural
heritage. By founding the Friends' Club of The Gallery
of Matica srpska we wanted to indicate how important and
significant it is to make donations and invest in the preservation of the national
art, as a witness of the past centuries.
The members of the Friends'
Club can be commercial institutions, non-profit organizations and individuals
ready to contribute to the preservation and work of the Gallery of
Matica srpska with their money, services or engagement.
All resources collected in the
Friends' Club are invested in four main projects: maintenance of the building,
adding to the collection Restoration of works of art and protection of the
collection, programme activities (exhibitions, publications, educational
programmes)
Become a member of the
Friends' Club of the Gallery of Matica srpska, participate in its
activities and become a part of one of the leading national cultural
institutions.
Note: The above text was
copied from the Gallery’s website.24 december 2014
Stare fotografije Novog Sada
Foto’s van vroeger kunnen
mij bekoren. En niet alleen uit nostalgie. Ik kom uit Den Haag en zie graag
foto’s van hoe die stad er vroeger uit zag, hoe de stad door de tijd is
veranderd. Het bekijken van die verstilde beelden doet mij beseffen dat ik
ouder ben geworden, dat ook mijn leven is veranderd. Maar ook dat die stad
langer zal bestaan dan ik zal leven.
Dit gevoel van
vergankelijkheid, van momento mori maar
ook van carpe diem, heb ik ook en vooral
als ik historische foto’s bekijk waarop mensen zijn afgebeeld. De foto’s in The Russian Empire, A Portrait In
Photographs van Chloe Obolensky, bijvoorbeeld, is daar een goed voorbeeld
van. Het boek bevat prachtige afbeeldingen van het Russische volk tussen 1860
en ongeveer 1900. Jong en oud, alleen of in groepsverband, rijk en arm,
zelfverzekerd en onderdanig, in uniform of in vodden, schuchter of
zelfingenomen, eenzaam of in familiekring, met Aziatische of met Slavische
trekken. Al die anonieme mensen, van wie ik niets weet, zijn overleden. De meesten zijn waardig afgebeeld. Gelukkig waren er toen nog geen
fotografen die de geportretteerden aanzetten om vooral toch maar te lachen. Deze
foto’s zijn ook fantastisch illustratiemateriaal bij de romans en verhalen de grote
Russische schrijvers.
Op Facebook verschijnen
er regelmatig foto’s van Novi Sad in vroeger tijden. Over het algemeen
stadsgezichten zonder mensen, maar zeer bezienswaardig. En ik ben niet de enige
die dat vindt. Al deze foto’s krijgen veel ‘likes’ en ook veel reacties.
Ook zonder in te loggen
kan je deze foto’s bekijken. De Facebookpagina heeft deze link: Starefotografije Novog Sada. Wil je niet de tijdlijn zien, maar alleen de foto’s,
klik dan op de link: alle foto’s.12 december 2014
Tijdschrift Donau, 2014 nr. 2
De cover van het laatste nummer van Donau, tijdschrift
over Midden- en Oost-Europa, toont een kleurenfoto met schilderachtige allure. Dat
komt vooral door de lichtinval. De foto, van Nina Cranen, laat twee Slowaakse Roma
zien, een kind en zijn vader of moeder, liggend op een bed. De foto illustreert
goed het thema van dit nummer: Minderheden.
Het eerste thema-artikel is een interview van hoofdredactrice
Helen Kooijman met Peter Vermeersch, een Belgische slavist en politicoloog.
Peter Vermeersch stelt daarin dat etnische conflicten bewust worden georganiseerd
door politieke krachten. “Kijk naar ex-Joegoslavië en de oorlogen en conflicten
tussen Serviërs, Kosovaren, Kroaten, Bosniërs. Het idee is toch dat de mensen
daar onder het communistisch bewind hun ware identiteit moesten onderdrukken,
dat ze samenleefden terwijl ze dat eigenlijk niet wilden. En dat ze na de val
van het communisme eindelijk de mogelijkheid zagen om hun eigen ware historische
zelf te zijn: een identiteit vol van eeuwenoude haat tegenover de andere
identiteiten. Maar precies het omgekeerde is waar: politici die met elkaar
begonnen te strijden om de macht in een uiteenvallend Joegoslavië moedigden
mensen aan om etnische verschillen en groepsidentiteit belangrijk te vinden.”
Ook het tweede thema-artikel in dit nummer gaat over ex-Joegoslavië.
Joost van Egmond, correspondent in Belgrado, schrijft dat er anno 2014 nog
steeds ‘Joegoslaven’ zijn. Joegoslaven zijn mensen die niet meedoen met de nieuwe
etnische indeling van de regio. In 2010 verkondigde de toenmalige Servische
minister van Minderheden dat Joegoslaven nooit als een nationale minderheid
konden gelden want ze hadden geen taal, geen schrift en geen literatuur. Die
opmerking leverde hem veel kritiek op. Bovendien namen de Joegoslaven daarop het
initiatief om alsnog erkenning te krijgen als nationale minderheid.
In de rubriek ‘Boeken enzo…’ nogmaals een interview
van Helen Kooijman met Peter Vermeersch. Dit keer over zijn populaire boek ‘Ex.
Over een land dat zoek is’. Voor mijn bespreking
van dit boek zie mijn blogbericht van 22 juni 2014 ‘Over een land dat zoek is’.
6 december 2014
Servische taallessen
Als je de Servische taal wilt leren, maar de taal niet universitair wilt bestuderen,
zijn er in Nederland een beperkt aantal mogelijkheden.
De Volksuniversiteit in Den Haag biedt nu al voor het derde jaar cursussen Servisch
aan; zie http://www.volksuniversiteitdenhaag.nl/category/servisch.
De lessen worden dit jaar gegeven op dinsdagavond. De locatie is het Aloysius
College te Den Haag; de docente is mevrouw Nina Popovic. Het lesboek dat wordt
gebruikt is ‘Teach Yourself Complete Serbian’.
Sinds kort biedt de Stichting Servische Taal en Cultuur in Nederland ‘Vuk
Stefanović Karađžić’ ook Servische-taallessen voor volwassenen. Deze Stichting
geeft al enkele jaren in Amstelveen Servische taallessen aan kinderen met een Servische
vader en/of moeder.
De Stichting
biedt volwassenen de volgende lesmogelijkheden:
1. Klassikale groepslessen in Amstelveen;
2. Online groepslessen via Skype;
3. Privélessen
online via Skype.
De docente van deze lessen is mevrouw Ivana Drinjovski. Zij
heeft Servische taal en cultuur gestudeerd aan de Universiteit van Novi Sad en
heeft daar gewerkt als docente Servische taal voor anderstaligen. Ook is ze getraind om online Servische lessen te geven aan anderstaligen.
Het lesmateriaal bestaat uit een theorieboek en een werkboek met CD, getiteld ‘Naučimo
srpski 1’, van Isidora Bjelaković & Jelena Vojnović,
Voor meer informatie over deze cursussen van de Stichting Servische Taal en
Cultuur in Nederland ‘Vuk Stefanović Karađžić’ en een inschrijfformulier zie http://www.cirilica.nl/NL/index.htm,
tab ‘Taalcursus volwassenen’.
22 juni 2014
Over een land dat zoek is
‘Ex. Over een land dat
zoek is’ is de titel van een recent uitgegeven boek van de Belgische slavist en
politicoloog Peter Vermeersch. De titel verwijst naar voormalig Joegoslavië. In
tien hoofdstukken verhaalt Peter Vermeersch van zijn reizen door Kosovo,
Servië, Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Macedonië en Slovenië.
Zijn boek begint in
Brussel waar hij de dochter van een in Brussel vermoorde Kosovaarse
mensenrechtenactivist ontmoet. Ontmoetingen vormen de kern van dit boek. En hij
ontmoet nogal wat mensen. Vrienden, kennissen en collega-wetenschappers, en
vrienden en familie van die vrienden en kennissen. Al deze ontmoetingen leveren
Peter Vermeersch veel stof voor verhalen en reflecties.
Peter Vermeersch is
nieuwsgierig en is blijkbaar overal een geziene en welkome gast. Hij praat met gewone
en minder gewone mensen over hun (vaak ongewone) leven voor, tijdens en na de
oorlogen, over hun levensomstandigheden, over sport en muziek, over politiek en
religie, over hun dromen en hun liefdes. Mensen die proberen het hoofd boven
water te houden in een land met een veelbewogen, nog niet vergeten,
geschiedenis.
Peter Vermeersch reist
vanuit Pristina naar Pejë (Peć), vanuit Triëst en door Istrië langs de
Kroatische kust, vanuit Vojvodina langs de Donau naar Oost-Servië, van Zagreb
via Banja Luka naar Tuzla, en vanuit Belgrado naar het Griekse schiereiland
Mount Athos. Ook verblijft hij kortere of langere tijd in verschillende steden waaronder
Pristina, Skopje, Belgrado, Sarajevo en Ljubljana.
Naar Tuzla reist hij om
Zijo te ontmoeten die als achtjarig jongetje een aanval door een
paramilitaire bende in uniformen van het Joegoslavische leger overleefde. Zijn
hele dorp werd uitgemoord, inclusief zijn vader, zijn zwangere moeder, zijn
broer en zijn zes zussen. Wonder boven wonder overleefde hij de aanval. Tot
zijn achttiende werd hij opgevoed in sanatorium Igalo in Montenegro. Nu heeft
hij een baantje als keukenhulp in een hotel in Tuzla.
Het hoofdstuk waarin Peter
Vermeersch verhaalt van zijn reis naar het Servische klooster Hilander op Mount
Athos springt er daartegenover uit door zijn lichte toon. Peter Vermeersch
maakte deze reis per auto, als gast van de Servisch-orthodoxe priester Vitomir
(de chauffeur) en zijn twee zonen. Op de vraag hoeveel glaasjes rakija je
tijdens de vasten mag drinken weet zoon Milanko het antwoord: ‘Eén rakija in de
naam van de Vader, ééntje in de naam van de Zoon, en ééntje in de naam van de
Heilige Geest.’ Ze nemen vanuit Belgrado de populaire snelweg naar de
‘Servische kust’ in Noord-Griekenland. In Servië wordt deze weg ‘Snelweg van
Broederschap en Eenheid’ genoemd en in Macedonië (voorspelbaar) ‘Snelweg
Aleksander de Grote’. Langs Thessaloníki rijden ze naar Ouranoupolis (het
laatste dorp vóór het vrouwen en toeristen ontoegankelijke schiereiland), en varen
ze het laatste stuk naar de heilige berg.
De toon van het boek is veelal
nuchter en feitelijk, soms een tikje weemoedig, maar altijd liefdevol. Er zijn
nauwelijks of geen politieke analyses te vinden. Dat levert een boek op dat,
mede door de prettige schrijfstijl, een boeiend en gevarieerd inzicht geeft in
het dagelijkse leven in ex-Joegoslavië.
In het boek zijn ter
illustratie geen foto’s opgenomen. Voor begeleidende foto’s verwijst Peter
Vermeersch in zijn nawoord naar www.overeenlanddatzoekis.com.
(Klik op een foto en een begeleidende tekst plus een verwijzing naar een bladzijde
in het boek verschijnt.)
3 juni 2014
Hulp voor kleine bedrijven in Obrenovac na de overstroming
Onderstaand bericht is gebaseerd op en
geïnspireerd door een bericht op website ‘Slovce’: http://slovce.blogspot.nl/2014/06/recovery-from-floods-in-serbia.html
Zoals u hebt kunnen lezen en zien in
kranten, op televisie en op internet, is een aantal Balkanlanden, waaronder
Servië, zeer zwaar getroffen door overstromingen van een aantal rivieren, met
name de Sava. Een van de zwaarst getroffen steden in Servië is Obrenovac.
http://www.b92.net/eng/news/politics.php?yyyy=2014&mm=05&dd=18&nav_id=90363
http://www.b92.net/eng/news/business.php?yyyy=2014&mm=06&dd=02&nav_id=90537
http://www.b92.net/eng/news/society.php?yyyy=2014&mm=05&dd=26&nav_id=90446
http://www.b92.net/eng/news/business.php?yyyy=2014&mm=06&dd=02&nav_id=90537
http://www.b92.net/eng/news/society.php?yyyy=2014&mm=05&dd=26&nav_id=90446
Een Nederlandse ondernemer en zijn vrouw
hebben het initiatief genomen tot een crowd funding actie met als doel kleine
ondernemers in Obrenovac die getroffen zijn door de overstroming te helpen hun
bedrijven weer op te bouwen.
De website die de initiatiefnemers voor
dit doel in het leven hebben geroepen is: http://4obrenovac2014.org/. Op deze website is alles te vinden
over deze inzamelingsactie, inclusief een gedetailleerd overzicht van inkomsten
en een verantwoording van de uitgaven.
Als u iets wilt bijdragen aan het
herstel van kleine bedrijven in Obrenovac dan kunt u uw bijdrage doneren via 4just1.com/project/621. De inzamelingsactie loopt tot eind juni aanstaande.
Iedere bijdrage is welkom. Bij voorbaat
dank!
Abonneren op:
Posts (Atom)