3 april 2011

Petrovaradin

1. Petrovaradin (het fort)
Petrovaradin is een dorp aan de overzijde van de Donau bij Novi Sad. Meestal wordt met Petrovaradin het uitgestrekte bastion op het hooggelegen rotsplateau bedoeld: Petrovaradinska tvrđava; zie foto’s 1 en 2. ‘Petrovaradin’ is opgebouwd uit de woorden petra, Latijn voor rots, var, Hongaars voor stad en din, Turks voor geloof. Kortom, Petrovaradin zou zoiets kunnen betekenen als ‘stad gebouwd op het rotsvaste geloof’ of ‘stad gebouwd op een rots zo sterk als het geloof’. De toevoeging tvrđava (afgeleid van tvrd, het Servische woord voor ‘hard’) betekent bastion of fortificatie of iets dergelijks. De Servische đ spreek je uit als ‘dj’, dus tvrdjava. Dat maakt het niet echt eenvoudiger. In Belgrado heb je ook een fortificatie op een rotsplateau: Kalemegdanska tvrđava.
2. Toegangspoort

Het bastion Petrovaradin wordt wel ‘Het Gibraltar aan de Donau’ genoemd. Ik ben nooit in Gibraltar geweest, maar de vergelijking lijkt mij onjuist en onnodig. Petrovaradin heeft zelf genoeg te bieden. Het is een interessante plek voor historici, kunstliefhebbers, levensgenieters en popmuziekfestivalgangers. En de gewone toerist niet te vergeten.

Om met de voorlaatste categorie te beginnen, ieder jaar in de maand juli is Petrovaradin sinds 2000 het toneel van een muziekfestival met de naam EXIT. Het grootste popfestival in de Balkan. De naam stamt uit het eerste jaar dat het festival werd gehouden en is een uitnodiging aan de toenmalige president Milošović om te vertrekken. Dit jaar wordt het festival gehouden van 7 tot en met 11 juli. De namen van de artiesten die optreden zeggen mij niet veel, maar dat kan aan mijn leeftijd liggen. Wil je zelf beoordelen of het festival dit jaar de moeite waard is, klik dan hier.

Voor levensgenieters biedt het grote terras boven op het bastion van Petrovaradin een keur aan terrasjes en restaurants bij het voormalige officierenpaviljoen en een vijfsterrenhotel in de voormalige lange barak. Het uitzicht op de Donau met haar bruggen en op de stad Novi Sad is prachtig, zowel met morgenzon (in de rug) als met middagzon.

3. Vechtende herten
Op de begane grond van de lange barak bevinden zich ateliers van kunstenaars. Ook de productieve beeldhouwer Jovan Soldatović had hier zijn atelier (hij overleed in Novi Sad in 2005). Zijn bekendste werk in Novi Sad is wellicht ‘De Familie’, tegenover Petrovaradin aan de Donau. Hierover heb ik geschreven in mijn blogbericht ‘Novi Sad razzia 1942’ van 20 februari jongstleden. Maar ook boven op het bastion staat een prachtig staaltje van zijn kunnen: ‘Twee vechtende herten’; zie foto 3.

4. Kibic fenster
Plannen zijn er om van het rustieke maar enigszins vervallen suburbium, beneden aan de Donau, een kunstenaarsdorpje te maken met ateliers en galeries. Het schilderachtige dorpje kan worden bereikt door vanaf het bastion via een lange trap af te dalen; zie foto 6. Het dorp leent zich mijns inziens inderdaad voor een kunstzinnige bestemming al kunnen een paar straten wel een opkikker gebruiken. Ook architectonisch is het suburbium interessant. Zo hebben veel huizen een voor Servische woningen kenmerkend uitgebouwd raam, een zogenaamd kibic fenster, waardoor je links en rechts de straat kan inkijken; zie foto 4.

5. Catacomben
Van het nu naar het toen. Over Petrovaradin, het bastion en het omliggende gebied zijn veel (militair) geschiedkundige boeken geschreven. Petrovaradin was een strategische positie waar de Habsburgers en de Turken menig bloedige strijd hebben geleverd. Het 16-kilometerlange gangenstelsel in de rots, de catacomben, waarvan een klein deel bezocht kan worden, is daaraan een blijvende herinnering; zie foto 5. Een rondleiding door de vaak donkere gangen (soms pikdonker doordat schoolkinderen er plezier aan beleven om boven op de lampen in de vloer te gaan staan) geeft inzicht in de creatieve strategieën die de Oostenrijkers ontwikkelden om zoveel mogelijk Turken te doden.

Het op het bastion gelegen stadsmuseum van Novi Sad in het voormalige arsenaal pretendeert een overzicht te geven van de geschiedenis van Novi Sad en Petrovaradin. Deze pretentie wordt in mijn ogen niet waar gemaakt. Er staan vooral meubels en de gegeven informatie is minimaal. Echt veel wijzer kom je er niet vandaan. Het enige interessante was de tijdelijke tentoonstelling in de ingangshal met kleurenfoto’s van schilderachtige (details van) oude huizen.

6. Klokkentoren en trap
Laat ik bijna de toeristische blikvanger van Petrovaradin vergeten: de klokkentoren boven op het bastion; zie foto 6. Een korte dikke witte toren met aan alle zijden een klok zo groot dat het uur van de dag goed zichtbaar is voor de schippers op de Donau. Mijn woordgebruik geeft al aan dat er iets vreemds is met deze klok. De grote wijzer geeft namelijk de uren aan en de kleine wijzer de minuten. De gedachte achter deze verwisseling van wijzers was dat uren belangrijker zijn dan minuten.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten