Kovilj

Kovilj is een dorp niet ver van Novi Sad, ongeveer 20 km in oostelijke richting, nabij een natuurreservaat dat grenst aan de Donau. Laza Kostić is er geboren. Maar Kovilj is vooral bekend om haar klooster. Het Manastir Kovilj is een Servisch orthodox mannenklooster gewijd aan de aartsengelen Michael en Gabriel (in het Servisch: Mihajlo en Gavrilo). Het is in de 13^de eeuw gesticht en in de 18^de eeuw volledig vernieuwd. Het klooster bestaat uit een ommuurd terrein met onder meer een kerk, een aantal kleine kapellen (zie de foto), bedrijfs- en verblijfsgebouwen. Toen wij het klooster verleden jaar bezochten waren de muren van de kerk net wit gepleisterd en was de iconostatis aan het zicht onttrokken door afdekplastic. Even dacht ik aan een iconoclastische razernij. Maar gelukkig bleek het te gaan om een renovatie. Of dat het noodzakelijke gevolg was van de NAVO-bombardementen van 21 april 1999 weet ik niet. Bommen vielen die dag op 300 meter afstand van het klooster. Zowel de kerk als de gebouwen werden beschadigd.

Bij een klooster zou je kunnen denken aan serene rust. Ogenschijnlijk is dat ook zo. Maar in en om het klooster heerst bedrijvigheid. De kloosterlingen beheren boomgaarden en boerderijen (onlangs voor een deel teruggegeven aan de kerk nadat deze landerijen door de communisten waren genationaliseerd), maken en verkopen eigen producten waaronder een bijzonder lekkere schimmelkaas Košnica (Servisch voor ‘bijenkorf’), zingen zo mooi originele Byzantijnse kerkliederen dat een optreden van hen (in het atrium van het Nationale Museum in Belgrado) op CD is uitgebracht, en verlenen onderdak aan de zichzelf onderhoudende commune ‘Land van de Levenden’ waar ongeveer vijftien drugsverslaafden gedurende anderhalf tot twee jaar werken aan hun terugkeer in de maatschappij.