6 maart 2011

Titel

Titel is een dorp (en gemeente) in Vojvodina, ongeveer 30 kilometer ten oosten van Novi Sad. De route van Novi Sad naar Titel loopt, als je voorbij Šajkaš bent, onderlangs een opvallende heuvelkam in een verder vrij vlak landschap. Schaapskudden met herders en honden. Een mooie autorit. Het laatste deel van de route is een lange rechte weg die eindigt in het langgerekte Titel bij de rivier Tisa. Blauwgroene en geelgroene kleuren overheersen hier. ‘Titel’ en ‘Tisa’ spreek je overigens uit met een lange ‘i’, zoals veel klinkers in het Servisch lang moeten worden aangehouden. Novi Sad, bijvoorbeeld, spreek je niet uit als ‘Novi Sàt’, maar als 'Novi Saad’.

Een bezoek aan Titel stond hoog op mijn verlanglijstje tijdens ons verblijf in Novi Sad vorig jaar. In de eerste plaats omdat Titel – naast Novi Sad – in de roman Vere i Zavere van Aleksandar Tišma een niet onbelangrijke rol speelt. Maar ook omdat Titel de geboortegrond is van een aantal bijzondere mensen. Van Mileva Marić bijvoorbeeld, wiskundige en de eerste vrouw van Albert Einstein. Over haar heb ik al eerder bericht. Ook Svetozar Miletić is hier geboren (in 1826). Miletić was advocaat, politicus en burgemeester van Novi Sad. Midden op het grootste plein in Novi Sad, het Trg Slobode, tegenover het stadhuis, staat sinds 1939 een imposant bronzen standbeeld van Svetozar; samen met de sokkel zo’n zeven meter hoog. Isidora Sekulić, geboren in Titel in 1877, werd een belangrijke schrijfster en critica. Ze reisde veel, bijvoorbeeld naar Noorwegen, en schreef daar over. Haar bekendste roman handelt over een begraafplaats. Teruggaand in de tijd verhaalt ze over de levens van hen die daar liggen begraven. Helaas is dit boek niet in het Nederlands vertaald. Dimitrije Avramović was een negentiende-eeuwse schilder, kunsttheoreticus en één van de eerste Servische kunsthistorici. Hij schilderde onder meer de iconostasis in de Servisch orthodoxe domkerk van de heilige aartsengel Michaël in Belgrado, de Saborna Crkva Sv. Arhangela Mihaila, in de Ulica Kralja Petra, tegenover het oudste restaurant in Belgrado: Znak Pitanja (Servisch voor 'vraagteken'). Werken van Avramović zijn ook te bezichtigen in de Galerija Matice Srpske in Novi Sad. Tenslotte wil ik Dušan Popov hier noemen. De in Titel geboren Popov was gedurende de tweede wereldoorlog een dubbelagent van MI5. Zijn codenaam bij de British Secret Service was ‘Tricycle’. Deze naam was mede geïnspireerd op zijn extravagante levensstijl als playboy. De schrijver Ian Fleming baseerde zijn karakter James Bond op Popov. Zelf publiceerde Popov in 1974 zijn memoires onder de titel Spy, Counterspy.

In Tisma’s roman Vere e Zavere, in het Nederlands vertaald als ‘Argwaan en vertrouwen’, is Titel het dorp waarheen de hoofdpersoon van de roman, de ongelukkig getrouwde Sergije Rudić uit Novi Sad vlucht met Inge Schulteiss, ook getrouwd. Ze brengen hier een week door met het bedrijven van de liefde, in hotel Het Anker en op de door bossen beschutte stranden langs de Tisa. In Titel heb ik één hotel gevonden. Een wat ouder hotel met de naam hotel ‘Tisa’. 


Het hotel van Sergije en Inge? Hotel Tisa is een wat ouderwets hotel; veel donker hout en lange sombere gangen. Ongeveer het decor zoals ik mij had voorgesteld. De Tisa bleek een brede en sterk stromende rivier met inderdaad, zoals in het boek beschreven, een bebost eiland waar Sergije en Inge iedere dag naar toe zwommen. Het gaat in de roman natuurlijk niet om het decor. Toch is het aardig de plekken te bezoeken die Aleksandar Tišma voor zijn geestesoog gezien moet hebben bij het schrijven van zijn verhalen. ‘Argwaan en vertrouwen’ is overigens niet meer via de reguliere boekhandel te verkrijgen, maar nog wel via bijvoorbeeld Boekwinkeltjes.nl. Net als alle andere romans van Tišma: een echte aanrader.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten