Wegwijs in Novi Sad

Mijn eerste kennismaking met Novi Sad en het Servisch was met de plattegrond van Novi Sad voor ogen. Wat betekenen veelvoorkomende woorden als trg, ulica, kej en most? En hoe moet je ze uitspreken?

Trg is Servisch voor plein. En je spreekt het uit ongeveer als [trùk], met een korte rollende ‘r‘ en een heel korte ’ù’. Bekende pleinen in Novi Sad zijn het Trg Slobode, het Trg Galerija en het Trg Mladenica. Slobode is vrijheid; Trg Slobode is dus Vrijheidsplein, het centrale plein in Novi Sad met onder andere het stadhuis. Trg Galerija kan worden vertaald als Museumplein. Het is niet te vergelijken met het Museumplein in Amsterdam, maar er bevinden zich wel drie musea die de moeite van een bezoek meer dan waard zijn. Trg Mladenica [Mladenitsa] geeft wat meer problemen. Op 22 maart vieren Serviërs die het orthodoxe geloof aanhangen Mladenci, een feest voor hen die in het jaar voorafgaand zijn getrouwd. Trg Mladenica kan dan worden vertaald als ‘Plein van bruid en bruidegom’ of als ‘Plein van de pas getrouwden’. Het is waarschijnlijk geen toeval dat zich aan het plein het gemeentekantoor bevindt waar men voor de wet kan trouwen.

Ulica betekent straat en je spreekt het uit als [oelìtsa]. De c zonder streepje of dakje erboven spreek je uit als ‘ts’. Een paar bekende voorbeelden: Ulica Jevrejska (Jodenstraat), Ulica Zmaj Jovina (Zmaj Jovina straat), Ulica Dunavska (Donaustraat), Ulica Nikole Pašića (Nikole Pašić straat). Het woord ulica wordt vaak, bijvoorbeeld op postadressen, weggelaten. Dan staat er gewoon Futoška 9 of Dunavska 31. Put [poet] is het Servische woord voor ‘weg’. Veel wegen kent Novi Sad echter niet.

Bulevar [boelevar] is zoals je verwacht boulevard. De allerbekendste zijn de Bulevar Oslobođenja, wellicht de drukste weg in de stad van het station naar de Donau en de Bulevar Mihajlo Pupin. Ook die eindigt bij de Donau. Bulevar Oslobođenja kan worden vertaald als ‘Boulevard van de Bevrijding’. Mihajlo Pupin is de naam van een in Servië geboren natuurkundige. Hierboven is het woord Donau al drie keer gevallen. Inderdaad, de Donau – in het Servisch Dunav [Doenav] – stroomt door of, beter eigenlijk, langs Novi Sad. Stroomopwaarts ligt Boedapest; stroomafwaarts Belgrado. Langs de Donau liggen kades: de Kej Žrtava Racije (Kade van de slachtoffers van de razzia) en de Beogradski Kej (Belgrado kade). Most is het Servische woord voor brug. De Donau kan in Novi Sad via drie bruggen worden overgestoken. Maar daarover later meer.